دستگاه اتوکلاو به عنوان یکی از مهم ترین تجهیزات استریل سازی در مطب ها، کلینیک ها و بیمارستان ها شناخته می شود. این وسیله نقش اساسی در حذف میکروب ها، ویروس ها و آلودگی های احتمالی ابزارهای پزشکی دارد و در صورت بروز خطا، نه تنها کارایی خود را از دست می دهد بلکه می تواند سلامت بیماران و پرسنل را نیز به خطر بیندازد. به همین دلیل آشنایی با خطاهای دستگاه اتوکلاو، دلایل ایجاد آن ها و روش های برطرف کردن شان برای هر فردی که با این دستگاه سر و کار دارد ضروری است.
بسیاری از مشکلات اتوکلاو مربوط به مسائل ساده ای مانند کمبود آب، نقص در درب یا ایراد در سنسورها هستند که با کمی دقت و آگاهی قابل حل می باشند. در مقابل برخی دیگر از خطاها نیازمند تعمیرات تخصصی توسط کارشناسان فنی است.
بررسی 10 خطای دستگاه اتوکلا + معنی و راه حل
اتوکلاو یکی از پیچیده ترین دستگاه های استریل سازی است و عملکرد صحیح آن به هماهنگی دقیق بین اجزای مکانیکی، الکترونیکی و هیدرولیکی بستگی دارد. هرگونه اختلال در این هماهنگی باعث بروز خطا یا همان ارور می شود.
شناخت دقیق خطاهای دستگاه اتوکلاو و راهکار رفع آن ها کمک می کند که کاربران بدون نگرانی دستگاه را به کار گیرند و در صورت امکان برخی مشکلات را در همان محل برطرف کنند. در ادامه ۱۰ خطای رایج اتوکلاو، معنی هرکدام و راه حل پیشنهادی آن ها را بررسی می کنیم.
خطای کمبود آب (Low Water Error)
این خطا زمانی رخ می دهد که سطح آب در مخزن پایین تر از حد مجاز باشد. دلیل اصلی آن می تواند مصرف زیاد، تبخیر یا استفاده از آب غیرمقطر باشد که باعث رسوب گذاری و کاهش سطح آب می شود.
راه حل بر طرف کردن این خطا، پر کردن مخزن با آب مقطر تازه و بررسی سلامت سنسور سطح آب می باشد.
خطای بسته نشدن درب (Door Error)
اتوکلاو برای شروع سیکل استریل نیاز دارد که درب کاملاً بسته و قفل شود. اگر این کار به درستی انجام نشود، دستگاه ارور درب می دهد.
برای برطرف کردن این خطا باید از سالم بودن واشر درب، تمیز بودن سطح تماس مطمئن شده و در صورت نیاز به تنظیم یا تعویض قفل بپردازید.
خطای افزایش فشار (Pressure Error)
وقتی فشار داخلی بیشتر از مقدار تعیین شده شود، دستگاه برای جلوگیری از خطر، سیکل را متوقف می کند.
بررسی شیر اطمینان و سنسور فشار بهترین راه جل برای رفع این خطا است. در صورت خرابی باید توسط تکنسین تعویض شوند.
خطای افزایش دما (Over Temperature Error)
این خطا نشان دهنده آن است که دما بیش از حد مجاز بالا رفته است. با بررسی المنت حرارتی و سنسور دما می توان این خطا را برطرف کرد. استفاده از آب غیرمقطر یا ته نشین شدن رسوب می تواند علت افزایش دما باشد.
خطای وکیوم (Vacuum Error)
در دستگاه هایی که مجهز به پمپ وکیوم هستند، اگر خلأ مورد نیاز برای استریل سازی ایجاد نشود، این خطا ظاهر می شود.
راه حل رفع این خطا، بررسی سلامت پمپ وکیوم، تمیز کردن شیلنگ ها و اطمینان از نبود نشتی هوا می باشد.

بررسی 10 خطای دستگاه اتوکلا + معنی و راه حل
خطای تخلیه (Drain Error)
گاهی آب و بخار مصرف شده به درستی تخلیه نمی شوند و باعث نمایش این ارور می گردند.
با بررسی مسیر خروجی، تمیز کردن فیلترها و اطمینان از باز بودن لوله های تخلیه می توان این خطا را برطرف کرد.
خطای سنسور دما (Temperature Sensor Error)
یکی دیگر از خطاهای دستگاه اتوکلاو، خطای نسور دما است. اگر سنسور دما دچار خرابی یا اختلال در ارسال داده شود، دستگاه قادر به کنترل سیکل استریل نخواهد بود.
انجام تست عملکرد سنسور و در صورت نیاز تعویض آن با قطعه اصل بهترین راه حل برای رفع خطای دستگاه است.
مطالب مرتبط: تفاوت اتوکلاو کلاس B و کلاس N کدام را بخریم؟
خطای المنت (Heater Error)
گاهی اوقات دستگاه اتوکلاو با مشکل خطای المنت مواجه می شود. المنت وظیفه تولید گرما برای ایجاد بخار را دارد. در صورت سوختن یا خرابی آن، دستگاه خطای مربوط به المنت می دهد.
بررسی المنت با دستگاه تست و در صورت خرابی تعویض آن بهترین راهکار برای رفع این مشکل است.
خطای برد الکترونیکی (Board Error)
در صورت بروز مشکل ارتباطی بین بردهای الکترونیکی، دستگاه قادر به اجرای سیکل نیست. دقت داشته باشید که خاموش و روشن کردن دستگاه می تواند در مواردی مشکل را حل کند، اما در اغلب موارد باید برد توسط تعمیرکار متخصص بررسی شود.
خطای ارتباطی (Communication Error)
این خطا معمولاً زمانی رخ می دهد که ماژول های داخلی دستگاه قادر به برقراری ارتباط با هم نباشند.
با بررسی کابل ها و اتصالات داخلی می توان این مشکل را برطرف کرد. اگر مشکل حل نشد، نیاز به تعمیرات تخصصی خواهد بود.
ارورهای اتوکلاو یوروندا
یکی از برندهای مطرح در بازار اتوکلاو، شرکت یوروندا (Euronda) است. این دستگاه ها به دلیل کیفیت بالا و فناوری پیشرفته در بسیاری از کلینیک ها استفاده می شوند. با این حال حتی اتوکلاو یوروندا نیز ممکن است دچار خطا شود. در این دستگاه ارورها دارای معنای زیر هستند:
- Error 1 (مشکل در سنسور دما)
- Error 2 (افزایش غیرعادی فشار)
- Error 5 (نقص در پمپ وکیوم)
- Error 7 (مشکل در سیستم تخلیه)
به طور معمول دلیل بروز این خطاها عدم سرویس منظم، استفاده از آب نامناسب یا خرابی قطعات داخلی است. راه حل اکثر ارورهای اتوکلاو یوروندا بررسی دقیق توسط تکنسین و در صورت امکان ریست نرم افزاری دستگاه است. همچنین توصیه می شود مخزن آب و فیلترها به صورت دوره ای تعویض یا تمیز شوند تا خطاهای مرتبط با کیفیت آب به حداقل برسند.
ارورهای اتوکلاو تکنوگاز
برند تکنوگاز (Tecnogaz) نیز از شناخته شده ترین تولیدکنندگان اتوکلاو در دنیا محسوب می شود. دستگاه های این برند دارای نمایشگر دیجیتال و سیستم های هوشمند تشخیص خطا هستند. در اتوکلاو تکنوگاز ارورها شامل موارد زیر است:
- ارورها Error E10 (مشکل در المنت حرارتی)
- Error E20 (نقص در پمپ وکیوم)
- Error E30 (افزایش دمای بیش از حد مجاز)
- Error E40 (ایراد در بسته شدن درب)
برای رفع این ارورها معمولاً باید ابتدا چرخه استریل متوقف و دستگاه خاموش شود. سپس کاربر می تواند آب مخزن را بررسی کرده، درب دستگاه را مجدداً چک کند یا از سلامت فیوزها و کابل ها مطمئن شود. در صورتی که خطا ادامه یافت، تماس با نمایندگی مجاز تکنوگاز ضروری است. نکته مهم این است که بسیاری از خطاهای اتوکلاو تکنوگاز به دلیل استفاده نادرست رخ می دهند و با آموزش صحیح کاربر می توان از آن ها جلوگیری کرد.
ارورهای اتوکلاو وسون
اتوکلاو وسون (Woson) در بسیاری از مراکز درمانی ایران مورد استفاده قرار می گیرد. این دستگاه ها علاوه بر کارایی بالا، طراحی ساده ای دارند که باعث محبوبیت آن ها شده است. اما کاربران این دستگاه ها نیز گاهی با ارورهایی مواجه می شوند. برخی از رایج ترین آن ها عبارتند از:
- Error 01 (خرابی سنسور دما)
- Error 02 (مشکل در سیستم فشار)
- Error 04 (ایراد در پمپ تخلیه آب)
- Error 08 (اختلال در برد الکترونیکی)
راه حل این خطاها بسته به نوع ارور متفاوت است. برای مثال در خطای 01 معمولاً تعویض یا کالیبراسیون سنسور دما لازم است. در خطای 02 باید بررسی شود که آیا شیر اطمینان و سیستم فشار به درستی کار می کند یا خیر. خطاهای مربوط به برد نیازمند تعمیرات تخصصی توسط کارشناسان وسون هستند. سرویس دوره ای و استفاده از قطعات اصل، بهترین راه پیشگیری از تکرار این خطاها می باشد.
جدول مشکلات احتمالی اتوکلاو
برای درک بهتر و سریع تر مشکلات رایج اتوکلاو، جدول زیر می تواند کمک کننده باشد:
| خطا یا مشکل |
دلیل احتمالی |
راه حل پیشنهادی |
| کمبود آب |
خالی بودن مخزن یا استفاده از آب غیرمقطر |
پر کردن مخزن با آب مقطر تازه |
| بسته نشدن درب |
خرابی قفل یا واشر درب |
تعویض واشر یا تنظیم مجدد قفل |
| افزایش دما یا فشار |
نقص در سنسور یا شیر اطمینان |
بررسی سنسور و تعویض در صورت خرابی |
| توقف چرخه استریل |
اختلال در پمپ وکیوم یا المنت |
سرویس پمپ و بررسی المنت حرارتی |
| نمایش ارور ارتباطی |
مشکل در برد الکترونیکی |
تماس با تکنسین مجاز برای تعمیر |
این جدول تنها بخشی از مشکلات رایج است و بسته به برند و مدل اتوکلاو ممکن است ارورهای متفاوتی وجود داشته باشد.
نکات مهم برای افزایش عمر اتوکلاو
برای جلوگیری از بروز خطاهای دستگاه اتوکلاو و افزایش طول عمر آن، رعایت چند نکته حیاتی است که عبارتند از:
- استفاده از آب مقطر تازه، تمیز کردن منظم مخزن ها، بررسی دوره ای فیلترها و سرویس سالانه توسط کارشناسان از جمله اقدامات ضروری محسوب می شوند.
- همچنین نباید بیش از ظرفیت دستگاه از آن استفاده کرد، زیرا فشار و دمای بیش از حد به قطعات داخلی آسیب می زند.
- کاربران باید دفترچه راهنمای دستگاه را به طور کامل مطالعه کنند و تنها از تنظیماتی استفاده کنند که متناسب با نوع ابزار پزشکی است.
- خاموش کردن دستگاه پس از پایان کار، قرار ندادن اجسام غیرمجاز در داخل محفظه و اطمینان از سلامت کابل برق نیز می تواند در کاهش خطاها مؤثر باشد.
- در نهایت می توان گفت پیشگیری همواره بهتر از درمان است؛ یعنی با مراقبت صحیح می توان تا حد زیادی از بروز خطاهای پرهزینه جلوگیری کرد.

نکات مهم برای افزایش عمر اتوکلاو
جمع بندی
دستگاه اتوکلاو ستون اصلی فرآیند استریل سازی در مراکز درمانی است و بدون آن نمی توان استانداردهای بهداشتی را رعایت کرد. با این حال بروز خطا در این دستگاه اجتناب ناپذیر است و هر کاربری باید با ارورهای متداول آن آشنا باشد. از ارورهای ساده مانند کمبود آب یا بسته نشدن درب گرفته تا خطاهای پیچیده تر مربوط به برد الکترونیکی، همگی نیازمند تشخیص دقیق و اقدام سریع هستند.
آشنایی با ارورهای برندهای مختلف مانند یوروندا، تکنوگاز و وسون و همچنین توجه به نکات نگهداری، می تواند عملکرد دستگاه را بهینه کرده و هزینه های تعمیرات را کاهش دهد. بنابراین شناخت خطاهای دستگاه اتوکلاو نه تنها برای تکنسین ها، بلکه برای همه کاربران این دستگاه ضروری است. شما می توانید برای خرید این دستگاه در برندهای مختلف از خدمات خرید اقساطی تجهیزات دندانپزشکی استفاده کنید.
سوالات متداول در مورد خطاهای دستگاه اتوکلاو
- آیا خطاهای دستگاه اتوکلاو همیشه نیازمند تعمیر توسط متخصص هستند؟
خیر. برخی خطاها مانند کمبود آب یا بسته نشدن صحیح درب توسط کاربر قابل رفع است. اما خطاهای مربوط به سنسورها، برد الکترونیکی و پمپ حتماً باید توسط متخصص بررسی شوند.
- آیا استفاده از آب شهری می تواند باعث بروز خطا در اتوکلاو شود؟
بله. آب شهری حاوی املاح و ناخالصی هایی است که به مرور زمان به سیستم داخلی آسیب می زند و باعث خطاهایی مانند گرفتگی فیلتر یا خرابی المنت می شود. تنها باید از آب مقطر استفاده شود.
- چگونه می توان از تکرار ارورهای رایج اتوکلاو جلوگیری کرد؟
با سرویس منظم دستگاه، استفاده از قطعات اصل، رعایت ظرفیت مجاز و توجه به دستورالعمل سازنده می توان احتمال بروز خطاها را به حداقل رساند.