اشعه ايکس ري در داخل تيوب در تمام جهات با قدرت يکسان منتشر مي شود. فقط اشعه اي که از پنجره خروجي اشعه ايکس بيرون مي آيد مورد استفاده قرار مي گيرد که به آن پرتو قابل استفاده يا مفيد مي گويند.
اشعه اي که از محفظه سربي عبور مي کند اشعه نشتي ناميده مي شود. اشعه هاي نشتي در تشخيص هيچ کمکي نمي کنند بلکه منجر به قرار گرفتن بيمار و تکنولوژيست راديولوژيک در مقابل اشعه مي شود.
محفظه سربي طراحي شده موجب کاهش نشت اشعه به محيط بيرون مي شود. محفظه سربي از قرار گرفتن بيمار و تکنولوژيست راديولوژيک در معرض بيش از حد اشعه جلوگيري مي کند. در داخل اين محفظه لامپ مولد اشعه ايکس قرار مي گيرد. از آنجايي که لامپ مولد اشعه ايکس با ولتاژ بسيار بالا کار مي کند با ساخت محفظه سربي از مرگ و مير ناشي از برق گرفتگي براي متخصصان راديولوژي جلوگيري مي شود. اين محفظه سربي از لامپ اشعه ايکس در برابر ضربه هاي مکانيکي جلوگيري مي کند.
در داخل محفظه سربي روغن وجود دارد که يک عايق کننده در برابر شوک الکتريکي محسوب شده و همچنين موجب انتقال راحت گرما به محيط بيرون مي شود. محفظه سربي معمولا داراي يک فن خنک کننده است که براي خنک کردن لامپ مولد اشعه ايکس و روغن داخل محفظه سربي به کار مي رود. هنگامي که روغن بيش از حد داغ مي شود به ديافراگم هايي که تعبيه شده فشار مي آورد و موجب فعال شدن ميکرو سوئيچ مي شود و تا زماني که دماي روغن به حالت اوليه بر نگردد و تيوب خنک نشود اجازه اکسپوز داده نمي شود. محفظه سربي بسيار سنگين است. فيلتر ذاتي در مقابل منبع اشعه ايکس قرار مي گيرد تا شدت طول موج خاصي را از طيف کاهش دهد تا انتخابي مشخص از طول موج اشعه ايکس داشته باشيم. نقش محفظه سربي در جلوگيري از پراکندگي نشت اشعه ايکس به محيط بيرون
عمر تيوب ايکس ري
طول عمر تيوب اشعه ايکس عمدتا تحت کنترل تکنولوژيست راديولوژيک قرار دارد. اساسا عمر تيوب اشعه ايکس با استفاده از حداقل عوامل راديوگرافي KVP ، mA و زمان مناسب براي قرار گرفتن بيمار در هر آزمون است. هرچه گيرنده هاي تصوير سريع تر باشند قطعا موجب طول عمر تيوب اشعه ايکس ري مي شوند. خرابي بيشتر تيوب هاي اشعه ايکس مربوط به حرارت زياد است که کنترل نمي شود. گرما بيش از حد موجب کاهش طول عمر تيوب اشعه ايکس مي شود.
مشخصات و پارامترهاي تيوب اشعه ايکس ري
1. (Tube Voltage): بر حسب کيلو ولت است.
2. مقدار اسمي نقطه کانوني (Nominal Focal Spot Value) : بر حسب ميليمتر است و براي فوکوس بزرگ و کوچک متفاوت است.
3. سرعت آند (Anode Speed) : هرچه فرکانس بالاتر برود سرعت چرخش زياد مي شود و بر حسب 1/min است.
4. مقاومت استاتور (Stator Resistance) : مقاومت سيم پيچ ها در حد اهم است و مقاومت بين محفظه و ترمينال ولتاژ پايين در حد مگا اهم است.
5. محدوده دماي کاري محفظه (Normal Operating Range of the Housing Temperature ) : بر حسب درجه سانتي گراد است.
6. سوئيچ حرارتي (Thermal Switch): به طور معمول بسته شده، است ( اصطلاحا نرمالي کلوز ) و در يک محدوده دمايي به صورت باز و بسته عمل مي کند.
7. ماکزيمم ولتاژ تيوب ايکس ري (Maximum X-ray Tube Voltage) : بر حسب کيلو ولت است.
8. اختلاف ولتاژ بين آند يا کاتد و زمين (Between Anode (or Cathode) and Ground): بر حسب کيلو ولت است.
9. حداقل ولتاژ تيوب ايکس ري (Minimum X-ray Tube Voltage): بر حسب کيلو ولت است.
10. حداکثر جريان تيوب اشعه ايکس (Maximum X-ray Tube Current): بر حسب ميلي آمپر است و براي فوکوس بزرگ و کوچک متفاوت است.
11. حداکثر جريان فيلامان (Maximum Filament Current) : بر حسب ميلي آمپر است و براي فوکوس بزرگ و کوچک متفاوت است.
12. ولتاژ فيلامان (Filament Voltage): بر حسب ولت است و براي فوکوس بزرگ و کوچک متفاوت است.
13. محدوه فرکانس فيلامان (Filament Frequency Limits): بر حسب کيلوهرتز است.
14. مقدار حرارت آند (Anode Heat Content) : بر حسب کيلو ژول است.
15. حداکثر حرارت اتلافي آند (Maximum Anode Heat Dissipation) : بر حسب وات است.
16. محدوده دماي کاري (Operating Limits Temperature) : بر حسب درجه است.
17. محدوده رطوبت کاري (Operating Limits Humidity) : بر حسب درصد است.
18. فشار جو (Atmospheric Pressure) : بر حسب کيلو پاسکال است.
19. طول کلي و حداکثر قطر (Overall Length and Maximum Diameter) : بر حسب ميليمتر است.
20. زاويه آند (Anode Angle) : بر حسب درجه است.
21. قطر هدف (Target Diameter) : بر حسب ميليمتر است.
22. جنس هدف (Target Construction): رنيوم-تنگستن در کنار موليبدن
23. فيلتراسيون ثابت (Permanent Filtration) : بر حسب ميليمتر است.
24. عامل تکنيک نشت (Leakage Technique Factor): بر حسب ميلي آمپر است.
25. روش خنک کننده (Cooling Method) : معمولا هوا طبيعي يا اجباري است.
26. حداکثر دماي حجم روغن (Maximum Bulk Oil Temperature): بر حسب درجه سانتي گراد است.
27. محفظه شيشه اي (Glass Frame) : جنس آن بوروسيليکات
28. فيلتر ذاتي (Inherent Filtration) : بر حسب ميليمتر است
29. نقطه کانوني (Focal Spot) : بر حسب ميليمتر است.
30. زاويه هدف (Target Angle) : بر حسب درجه است.
31. جنس هدف (Target Material) : جنس آن تنگستن است.
32. جنس فيلامان (Filament Material) : جنس آن تنگستن است.
33. جنس سرپوش کانوني (Focus Cup Material) : جنس آن نيکل است.
34. بدنه آند (Anode Body) : جنس آن مس است.
35. ظرفيت حرارتي آند (Anode Heat Storage Capacity) : بر حسب کيلوژول است.
36. حداکثر نرخ اتلاف گرما آند (Max. Anode Heat Dissipation Rate) : بر حسب کيلو زول بر دقيقه است.
